Τικ και σύνδρομο Tourette

Γενικές Πληροφορίες

Τι ειναι τα Τικ 

Τα τικ είναι πολύ γρήγορες και ξαφνικές ακούσιες κινήσεις, δηλαδή κινήσεις που οι ασθενείς δε μπορούν να ελέγξουν. Ο ασθενής συνήθως νιώθει ένα αίσθημα ακατανίκητης ανάγκης ή παρόρμησης που οδηγεί στο τικ, μετά απο το οποίο επέρχεται ένα αίσθημα ανακούφισης. Εάν ζητήσουμε σε έναν ασθενή με τικ να καταπιέσει για λίγο δευτερόλεπτα τα τικ του, εκείνος είναι σε θέση να το κάνει εκουσίως, αλλά για μικρό διάστημα. 

Τα τικ μπορεί να είναι κινητικά ή φωνητικά, και απλά ή σύνθετα.Τα απλά τικ εμφανίζονται ξαφνικά και συνήθως διαρκούν για εβδομάδες ή μήνες. Τα πιο κοινά απλά κινητικά τικ είναι το ανοιγοκλείσιμο των ματιών, το ανασήκωμα των φρυδιών, το σήκωμα του ενός ή των δύο ώμων, τίναγμα ή στροφή της κεφαλής και του λαιμού. Συνήθη απλά φωνητικά τικ είναι το καθάρισμα του λαιμού, βήχας, όσμηση και το χασμουρητό. 

Τα σύνθετα κινητικά τικ περιλαμβάνουν πιο περίπλοκες, στερεοτυπικές κινήσεις π.χ. γκριμάτσες, χτύπημα με το δάκτυλο ή το πόδι, περπάτημα με συγκεκριμένο τρόπο ή σε κύκλους, αναπήδηση, κλοτσιές ή γροθιές. Στα σύνθετα φωνητικά τικ ο ασθενείς παράγει ακούσιους πολλαπλούς ήχους, επαναλαμβάνει φράσεις (ηχολαλία) και σπάνια λέει ακούσια βωμολοχίες ή κοινωνικά μη αποδεκτές φράσεις (κοπρολαλία).

Τι ειναι το σύνδρομο Tourrette

To σύνδρομο Tourette (Gilles de la Tourette) εμφανίζεται σε παιδιά και εξ ορισμού πριν τα 18 έτη. Είναι πιο συχνό σε αγόρια και άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Οι ασθενείς με Tourette εμφανίζουν εξ' ορισμού έναν συνδυασμό κινητικών και φωνητικών τικ που θα πρέπει να διαρκούν πάνω από ένα έτος, ενώ υπάρχουν και διαταραχές της συμπεριφοράς όπως άγχος και ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά.

Περισσότεροι από 50% των ασθενών με σύνδρομο Tourette έχουν συμπεριφορικά συμπτώματα όπως σύνδρομο υπολειπόμενης προσοχής/ Υπερδραστηριότητας (ADHD) και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD). Οι ασθενείς μπορεί επίσης να εμφανίζουν: κατάθλιψη, παρορμητική συμπεριφορά, διαταραχή συμπεριφοράς, τάση να βλάψουν τον εαυτό τους και διαταραχές ύπνου. 

Όποιος έχει τικ έχει και Tourette;

Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι με τικ σύνδρομο Tourette. Η διάγνωση του τελευταίου απαιτεί την ύπαρξη περισσότερων του ενός τικ , συμπεριλαμβανομένου και ενός φωνητικού τικ, για περισσότερο από ένα χρόνο, όπως αναφέρεται παραπάνω. Αντίθετα, τα απλα τικ είναι πολύ συχνά, συγκεκριμένα ένα στα πέντε παιδιά θα έχει τικ κάποια στιγμή τα οποία συνήθως θα φύγουν μόνα τους μεγαλώνοντας. 

Ποιά είναι η αιτία;

Η αιτία των τικ και του συνδρόμου Tourette είναι άγνωστη. Τα τικ και το σύνδρομο Tourette είναι συχνά κληρονομικά και μεταβιβάζονται σε άλλα μέλη της οικογένειας.

Υπάρχει θεραπεία;

Συχνά δε χρειάζεται θεραπεία για τα τικ. Τα τικ είναι συχνά προσωρινά. Τα τικ και το σύνδρομο Tourette τείνουν να εξαφανιστούν όσο οι ασθενείς μεγαλώνουν και σε πολλές περιπτώσεις εξαφανίζονται τελείως στην ενήλικο ζωή. Εάν δεν επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών δεν απαιτείται φαρμακευτική θεραπεία, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μόνο υποστήριξη, εκπαίδευση και καθησυχασμό. Η εκπαίδευση του περίγυρου του ασθενή μπορεί να αυξήσει την κατανόηση και να μειώσει το κοινωνικό στίγμα. Αυτό απαιτεί συμβολή γιατρών, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Τα μέλη των οικογενειών και οι δάσκαλοι πρέπει να μάθουν ότι τα τικ είναι ακούσια έτσι ώστε να κατανοήσουν τη διάγνωση και να αποφύγουν να θίξουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού. 

Η φαρμακευτική θεραπεία πρέπει να συζητηθεί όταν τα τικ επηρεάζουν την ποιότητα ζωής και προκαλούν δυσφορία, παρεμβαίνουν στην ζωή του ασθενούς και τον οδηγούν σε κοινωνική απομόνωση, εκφοβισμό ή κατάθλιψη.

H Ολοκληρωμένη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για τα τικ (CBIT) είναι μια από τις μη θεραπευτικές θεραπείες. Στοχεύει στην εκπαίδευση και ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής απάντησης στην παρόρμηση που προηγείται του τικ. 

Αν η συμπεριφορική θεραπεία μόνη της δεν είναι αποτελεσματική, κάποια φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν όπως η κλονιδίνη και γουανφασίνη, κλοναζεπάμη ή άλλα αγχολυτικά ειδικά αν ο ασθενής έχει άγχος, και αντιψυχωσικά φάρμακα (παρότι οι παρενέργειες πρέπει να ληφθούν υπόψιν). 

Επιπρόσθετα, σε ασθενείς που δεν απαντούν στα φάρμακα, πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα του εν τω βάθει εγκεφαλικού ερεθισμού.

Τι να κάνω εάν εμφανίσω τικ;           
Το πιο σημαντικό είναι να επισκεφτείτε εναν νευρολόγο κατα προτίμηση εξειδικευμένο στις κινητικές διαταραχές, για να σας εξετάσει και να βγάλει μια σωστή διάγνωση. Υπάρχει μια πλειάδα ακούσιων κινήσεων που μπορεί να μην είναι τικ, ή τα τικ μπορεί να εμφανιστούν ως σύμπτωμα κάποιας άλλης νόσου. Ο νευρολόγος θα σας ενημερώσει για την διάγνωση και την πρόγνωση σε εσάς εξατομικευένα, και θα συζητήσει μαζί σας τις θεραπευτικές σας επιλογές.